FRAGMENTA TRAGOEDIAE BELLI, Miroslav Golubović

1932.
dobro očuvano
jedno je od najpotresnijih djela u kojima je prikazan Prvi svjetski rat.
dobro očuvano
slanje poštom ili tiskom po njihovim cjenicima


U prvom delu trilogije u kojoj se zove „Fragmenta tragoediae belli“ (Odbrana Beograda 1915.) Golubović piše o svojim ličnim, tragičnim doživljajima, kada je kao dečak, dobrovoljac učestvovao u odbrani Beograda 1915. godine. Pripadao je čuvenom Sremskom dobrovoljačkom odredu, koji je upućen da brani Beograd od austrougarske i nemačke vojske. Njegovi borci bili su, uglavnom, dečaci od 15 do 19 godina.
Kao što rekoh, i Miroslav Golubović je bio među njima. Tri dana i tri noći su se ovi dečaci po ulicama razrušenog Beograda, koji je plamteo pod udarima granata, borili se, prsa u prsa, s nekoliko hiljada Nemaca. Na ovu djecu, branitelje prestonice, nasrnuli su snažni ljudi sa najboljim i najmodernijim oružjem tog vremena.
Ove mladiće je pred samu bitku, koju gotovo niko od njih nije preživeo, dočekao major Gavrilović istim govorom koji je održao i svojim vojnicima: „Vojnici, junaci... Vrhovna komanda vas je izbrisala iz svog brojnog staža. nja... Vi nemate više da brinete za život koji više ne postoji...“
U borbama za odbranu Beograda Sremski dobrovoljački odred je uništen. Samo nekoliko ranjenika je ostalo u životu. Među njima je bio i Golubović. Njega je, u borbi, izrešetao njemački mitraljez. Bio je teško ranjen, ostao je bez nogu, s još nekoliko rupa i ožiljaka od mitraljeskih zrna. Zarobljen je u bolnici. Potresna su njegova svjedočenja o umiranju ranjenika u najtežim mukama, o susretu sa majkom koja je došla u bolnicu da ga traži, a on, dječak, bilo ga je stid da majci pokaže osaćanu nogu i nije imao srca da joj se javi...o prijateljstvu sa njemačkim ranjenikom sa kojim je do tog časa, ratovao na život ili smrt.
Mnogo toga potresnog iskazao je Golubović. Nakon rata kao i mnoge junake, i njega je otadžbina zaboravila. Nije mu odala priznanje za hrabrost, ali ga je borba u kojoj je bio samo nepoznati heroj, inspirirala da napiše ovu trilogiju.
Prvi dio trilogije „Fragmenta tragoediae belli“ izašao je kao posebna knjiga i imao je veliki uspjeh. Godine 1931. nagrađen je prvom književnom nagradom beogradske općine kao najbolje djelo o odbrani Beograda.

prvi svjetski rat, odbrana Beograda